دیابت بی مزه نوعی بیماری است که طی آن، مقدار زیادی از مایع رقیق شده به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می شود.

عوامل متعددی سبب بروز این بیماری در افراد می شود. دیابت بی مزه در موارد زیادی از دوران بچگی یا اوایل بزرگسالی (حدود ۲۰ سالگی) شروع می شود و در مردان شایع تر از زنان است. منشا بروز این بیماری، اختلال در عملکرد غده هیپوفیز مغز است و هر عاملی که موجب بیماری یا نقص عملکرد هیپوفیز شود، باعث بروز دیابت بی مزه می شود. از مهم ترین عوامل بروز این بیماری می توان به وجود تومورهای هیپوفیز یا هیپوتالاموس اشاره کرد. اعمال جراحی روی هیپوفیز یا هیپوتالاموس یا استفاده از مواد رادیواکتیو و اشعه درمانی تومورهای مغزی را نیز باید از علل دیگر این بیماری دانست. عامل دیگر، صدمه شدید به سر در اثر تصادف یا ضربه مغزی است که اغلب با شکستگی جمجمه همراه است.

دیابت نوع دو (که به آن دیابت شیرین نوع دو هم گفته می‌شود) شایع‌تر از دیابت نوع یک است.‌ حدود 90 تا 95% از مبتلایان به دیابت را افراد مبتلا به دیابت نوع دو یا دیابت بزرگسالان تشکیل می‌دهند. دیابت‌های نوع یک و دو چند تفاوت اساسی با یکدیگر دارند.

مهمترین تفاوت آن‌ها در هورمون انسولین است. بدن افراد مبتلا به دیابت نوع یک   یا   دیابت کودکان اصلاً انسولین تولید نمی‌کند. اما بدن مبتلایان به دیابت نوع دو هنوز انسولین تولید می‌کند؛ هرچند که سلول‌های عضلات، کبد و بافت‌های چربی این افراد توانایی جذب انسولین و تنظیم گلوکز را ندارند، که در نتیجه، بدن برای جبران این مشکل لوزالمعده را مجبور می‌کند انسولین بیشتری تولید کند. اما در نهایت لوزالمعده توانایی خود در تولید انسولین کافی را از دست داده و در نتیجه سلول‌ها انرژی مورد نیازشان را کسب نمی‌کنند.

عامل دیگر، مرگ مغزی و ایست قلبی تنفسی در افراد است که با تاثیر روی سلول های مغزی موجب بروز دیابت بی مزه می شود. در برخی موارد نیز هیچ کدام از عوامل بالا در بیمار دیده نمی شود اما فرد به این بیماری مبتلا است. این بیماران به طور معمول از دوران کودکی گرفتار این بیماری شده اند و اگر هیچ عامل محرک بیماری را با خود به همراه نداشته باشند، به عنوان بیماران ناشناخته طبقه بندی می شوند. علایم مهم این بیماری عبارتند از از پرادراری، تشنگی و پرنوشی که تقریبا در تمام بیماران مبتلا به دیابت بی مزه دیده می شود. در نوع شدید بیماری، حجم زیادی از مایعات بدن به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می شود که گاهی این مقدار به حدود ۱۶ تا ۲۴ لیتر در روز می رسد و بیمار نیاز به ادرار کردن در هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه دارد. در این حالت، ممکن است کم آبی شدید موجب بروز ضعف، تب، مشکلات روانی و جسمی شدید و حتی مرگ شود. به همین علت در برخورد با این بیماران باید آنها را به سرعت به مراکز درمانی منتقل کرد تا علت بروز بیماری مشخص و سپس با درمان ابتدایی موجب جلوگیری از بروز عوارض بیماری در شخص شویم و درنهایت با بررسی دقیق، علت اصلی بروز بیماری کشف و درمان شود.جهت کسب اطلاعات در مورد درمان دیابت بر روی لینک کلیک نمایید. همچنین جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان دیابت نوع دو نیز می‌توانید بر روی لینک مورد نظر کلیک نمایید.

نشانه های دیابت بی مزه

علایم بیماری دیابت بی مزه به ندرت، خود به خود و در اثر مصرف بیش از حد آب ایجاد می شوند. ممکن است این بیماری اکتسابی، فامیلی، با علت ناشناخته، عصبی، با منشاء کلیوی یا با عامل روانی باشد. حجم ادرار ۲۴ ساعته به بیش از ۵۰ میلی لیتر بر حسب هر کیلوگرم وزن بدن یا (بیش از ۱۰ لیتر) می رسد و در نتیجه تکرر ادرار، بی اختیاری ادرار در شب و یا ادرار بیش از حد در هنگام شب ایجاد می شود که ممکن است به اختلال خواب و خستگی یا خواب آلودگی در طول روز منجر شود. علل متعددی می توانند موجب بروز دیابت بی مزه با منشاء هیپوفیز و یا با منشاء کلیوی شوند. از شایع ترین علل دیابت بی مزه ضربه مغزی یا جراحی های انجام شده در جمجمه است.
تشخیص دیابت بی مزه با استفاده از آزمایش محرومیت آب صورت می گیرد که در اثر آن حجم ادرار، افزایش و اسمولالیته آن کاهش پیدا می کند.
درمان دیابت بی مزه در موارد خفیف بیماری ضروری نیست. در موارد شدیدتر، از وازوپرسین به شکل تزریق در داخل عضله یا اسپری بینی استفاده می شود. داروهای ادرارآور تیازیدی گاهی با تخلیه نمک، دفع ادرار را تا ۵۰ درصد کاهش می دهند.
شیرخواران ،بچه های کوچک و افراد مسن به ویژه نسبت به عوارض خطرناک ناشی از کم آبی بدن آسیب پذیر هستند و از این رو پایش بسیار دقیق در موارد مشکوک بیماری، به ویژه پس از جراحی یا ضربه مغزی ضرورت دارد.

علل دیابت بی مزه

1- کاهش ترشح هورمون تغلیظ کننده ادرار از غده هیپوفیز خلفی. این هورمون، آنتی دیورتیک (ضد ادرار) یا ADH نام دارد.

کاهش ترشح این هورمون می‌تواند به علل زیر رخ دهد:
- صدمه به سر که منجر به آسیب غده هیپوفیز شود
- تومور غده هیپوفیز
- تومورهای مغزی که به غده هیپوفیز فشار وارد آورند
- عفونت مغز مثل آنسفالیت یا مننژیت
- پس از جراحی هیپوفیز
- خونریزی درون جمجمه
- آنوریسم (بیرون‌زدن دیواره رگ‌ها)

2- هورمون آنتی دیورتیک به علت ابتلا به برخی بیماری‌های کلیوی، تاثیر لازم را بر بدن نمی‌گذارد مثلا در دیابت نوروژنیک، کلیه به هورمون ADH پاسخ نمی دهد.

همچنین می توان گفت دیابت بی‌مزه هم علل ژنتیک و هم غیرژنتیک دارد.
اشکال در ترشح هورمون ممکن است علت ژنتیک داشته باشد یا از تغییرات سیستم ایمنی بدن علیه غده هیپوفیز خلفی ناشی شود.
مشکلات کلیه هم امکان دارد منشاء ژنتیک یا اکتسابی داشته باشد.
بیمار مبتلا به دیابت بی مزه به شدت احساس تشنگی می‌کند به گونه‌ای که شب‌ها به عللی مانند تشنگی یا احساس دفع ادرار از خواب بلند می‌شود
به طور طبیعی پلاسما در کلیه در جریان است و به نفرون‌های کلیوی وارد و مقدار زیادی از آن بازجذب و مقدار کمی از آن به صورت ادرار دفع می‌شود.

اگر هورمون آنتی دیورتیک کم ترشح شود یا به خوبی عمل نکند، بیشتر پلاسمای وارد شده به کلیه‌ها، دفع می‌شود و به جریان خون باز نمی‌گردد، در نتیجه غلظت سدیم خون افزایش می‌یابد.

بیمار در این شرایط به شدت احساس تشنگی می‌کند به گونه‌ای که شب‌ها به عللی مانند تشنگی یا احساس دفع ادرار از خواب بلند می‌شود. علاوه برآن حجم خون او کاهش می‌یابد.

درمان:

اقدامات‌ آزمایشگاهی‌ تشخیصی‌ مثل‌ آزمایش‌ محرومیت‌ از آب‌ برای‌ تعیین‌ سطح‌ هورمون‌ ضدادراری‌. این‌ اقدامات‌ باید تحت‌ نظارت‌ دقیق‌ پزشک‌ انجام‌ شوند. درمان‌ شامل‌ کنترل‌ تعادل‌ آب‌ و الکترولیت‌ و پیشگیری‌ از کم‌آبی‌ و نیز شناسایی‌ و رفع‌ علت‌ دیابت‌ بیمزه‌ است‌. وزن‌ خود را روزانه‌ ثبت‌ کنید. یک‌ دست‌بند یا گردن‌ آویز همراه‌ داشته‌ باشید که‌ نشاندهنده‌ بیماری‌ شما و داروهایی‌ که‌ دریافت‌ می‌کنید باشد.

داروها:

برخلاف انواع دیابت دیگر که اغلب انسولین تجویز می‌شود داروی دیگری در دیابت بی مزه تجویر می‌شود. هورمون‌ ضدادراری‌ صناعی‌ به‌ صورت‌ قطره‌ بینی‌، پودر، یا به‌ شکل‌ تزریقی‌ ممکن‌ است‌ تجویز شود.

فعالیت‌:

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.

رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. تا حدی‌ که‌ احساس‌ نیاز دارید آب‌ بنوشید.

از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات  عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت  و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)